Supra Silezio

Supra Silezio
Regiono
Flago	Blazono
historia regiono [+]
Lando	Pollando
Ĉefurbo	Opole
- koordinatoj	50° 26′ 2″ N, 18° 1′ 57″ O (mapo)50.43384318.032375Koordinatoj: 50° 26′ 2″ N, 18° 1′ 57″ O (mapo)
Plej alta punkto	Praděd [+]
- alteco	1 491 m n.p.m. [+]
Akvokolektejo	20,37 km² (2 037 ha) [+]
Areo	20,37 km² (2 037 ha) [+]
Loĝantaro	5 264 762 [+] (2018)
Denseco	258 456,65 loĝ./km² [+] [+]
Horzono	Mezeŭropa tempo, UTC+01:00, UTC+02:00, Centreŭropa Somera Tempo [+]
DEC
Supra Silezio
Vikimedia Komunejo:  Upper Silesia [+]
v • d • r

Supra Silezio estas historia regiono de centra Eŭropo, ĝis la Unua Mondmilito parto de prusa Silezio en la Germana Regno, poste inter 1921 kaj 1939 grandparte en la limoj de la nove fondita respubliko Pollando, iom en la limoj de la Germana Regno kaj iomete en la limoj de Ĉeĥoslovakio. Post la Dua Mondmilito la regiono estis dividita inter Pollando kaj Ĉeĥoslovakio (post la divido de tiu respubliko al Ĉeĥio), kaj la germanaj loĝantoj estis forpelitaj. Sed antaŭ tiu tempo signife influata de la germanlingvaj regnoj de la Sankta Romia Imperio de la mezo de 14-a jarcento, aparte de la Habsburga regno, do Aŭstrio de la 16-a jarcento kaj de la reĝlando Prusio de la 18-a jarcento respektive pli poste la Germana Regno unuflanke kaj la Aŭstria Imperio aliflanke.

En Supra Silezio situas Suprasilezia Ĉirkaŭejo Industria (pole Górnośląski Okręg Przemysłowy, mallonge GOP, germane Oberschlesisches Industriegebiet), kiu estas la plej granda industria loko en Pollando.

Estas regionoj, pri kies historio, naturbelecoj kaj loĝantoj estis eldonita multe da skribmaterialoj. Aliflanke ekzistas regionoj, pri kiuj oni tro ne skribas. Ĝis tempoj de antaŭ nelonge apartenis al ili la teritorio de kunlaborantaj vilaĝoj Píšť (pollingve Piszcz, germane Sandau), Hať (pollingve Hać, germane Haatsch) kaj Šilheřovice (pollingve Szilerzowice, germane Schillersdorf) en la ĉeĥa flanko kaj komunumo Krzyżanowice (ĉeĥe Křižanovice, germane Kreuzenort, pollingve plene gmina Krzyżanowice) en la pola flanko. El vido de la areoj de Ĉeĥio kaj Pollando tio estas teritorio preskaŭ neglektebla. Sed ilia komuna historia evoluo, precipe ekde la duono de la 18-a jarcento, estas en la historio de ambaŭ ŝtatoj tute specifa. Ĝuste en tiu ĉi silezia regiono la rado de historio turniĝis tiel komplike, ke ankoraŭ eĉ ne hodiaŭ pluraj homoj, nuntempajn politikistojn ne esceptante, estas kapablaj kompreni ĝin. Certe ne estas ie aliloke en Eŭropo homo, al kiu povis okazi, por ke li naskiĝu en Prusio, vivu en Ĉeĥoslovakio aŭ en Pollando, poste li fariĝu regna germano kaj fine li devu postuli la ĉeĥoslovakan aŭ la polan ŝtatanecon. Ĉion ĉi atingis dum sia vivo loĝantoj de Hať, Píšť, Šilheřovice kaj de komunumo Krzyżanowice, eĉ en forlasinte siajn naskovilaĝojn. Multfoje ŝanĝiĝantaj ŝtatlimoj de Germanio, Ĉeĥoslovakio kaj Pollando „renkontiĝis“ fine de la jaro 1923 en urbeto Annaberg (post 1945 renomita Chałupki. Ĝuste tiuj ĉi ŝtatoj influis lingvon kaj kulturon en tiu ĉi mikroregiono, en kiu restadis la eminentaj komponistoj Ludwig van Beethoven kaj Franz Liszt.